ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈਟ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਬਲਾਗ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਸੁਝਾਅ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ ਕਰੀਏ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ। ਆਉ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੀਏ!
ਆਪਣੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਰੱਖੋ
ਆਪਣੀ ਡਿਵਾਈਸ ਦੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ, ਅਤੇ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕਰੋ। ਇਹਨਾਂ ਅੱਪਡੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੈਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ ਨੂੰ ਜਾਣੀਆਂ-ਪਛਾਣੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੋਗੇ, ਆਪਣੀ ਡੀਵਾਈਸ ਨੂੰ ਸਵੈਚਲਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈੱਟ ਕਰੋ।
ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਖਰਾਂ, ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇ। ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਣ ਯੋਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਜਾਂ ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਇੱਕ ਹੀ ਪਾਸਵਰਡ ਨੂੰ ਕਈ ਖਾਤਿਆਂ ਲਈ ਨਾ ਵਰਤੋ, ਹਰੇਕ ਔਨਲਾਈਨ ਖਾਤੇ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਸ਼ੱਕੀ ਈਮੇਲਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
ਅਣਜਾਣ ਭੇਜਣ ਵਾਲਿਆਂ ਜਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਈਮੇਲਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵੇਲੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤੋ। ਇਹਨਾਂ ਈਮੇਲਾਂ ਤੋਂ ਲਿੰਕਾਂ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਅਟੈਚਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਘੁਟਾਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਤੁਹਾਡਾ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾਵਾਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਣਗੀਆਂ।
“https” ਅਤੇ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰੋ
ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਜਾਣ ਵੇਲੇ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਜਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਾ ਪਤਾ “http” ਦੀ ਬਜਾਏ “https” ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। “s” ਦਾ ਅਰਥ ਸੁਰੱਖਿਅਤ (secure) ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਇਨਕ੍ਰਿਪਟਿਡ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਦੇ ਐਡਰੈੱਸ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਡਲੌਕ (ਜਿੰਦਰਾ) ਆਈਕਨ ਲੱਭੋ, ਜੋ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।
ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ ਅਕਸਰ ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਇਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ-ਜੁਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਜਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ URL ਦੀ ਦੋ ਵਾਰ ਜਾਂਚ ਕਰੋ। ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ ਜਾਂ ਨਾਮਵਰ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਖੋਜ ਇੰਜਣਾਂ (ਗੂਗਲ ਜਾਂ ਬਿੰਗ ਆਦੀ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ, ਪਤਾ, ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ, ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੰਬਰ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਣਜਾਣ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਜਾਂ ਅਣਪਛਾਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਜਾਇਜ਼ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕੋਲ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਦੋ-ਫੈਕਟਰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (2FA) ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ
ਜਦੋਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਕਰਨ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਕੋਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਡਿਵਾਈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪਰਤ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਵਰਡ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਵੀ ਲਗਾ ਲਵੇ।
ਇੱਕ ਫਾਇਰਵਾਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਇਰਵਾਲ ਸਮਰਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਡਿਵਾਈਸ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖਤਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਰੁਕਾਵਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ ਜੋ ਮਾਲਵੇਅਰ (ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਾਇਰਸ), ਵਾਇਰਸਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਤਰਨਾਕ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੋਜਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਨਤਮ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਰੱਖੋ।
ਸਿੱਟਾ
ਇਹਨਾਂ ਸਧਾਰਨ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਪਣੇ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਰੱਖਣਾ ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਸਵਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਸ਼ੱਕੀ ਈਮੇਲਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰੋ, ਬੇਲੋੜੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਦੋ-ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ, ਅਤੇ ਫਾਇਰਵਾਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੈ, ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਓ। ਸੂਚਿਤ ਰਹੋ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੋ, ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲਓ!
