ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿੱਥੋਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਜਿਵੇਂ ChatGPT, Grok, Claude, ਅਤੇ Perplexity ਅੱਜ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਇਹ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ, ਸਰਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ ਕਿ AI ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਡਲ ਕੀ ਹਨ, ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ।
AI ਕੀ ਹੈ?
AI ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਰਗਾ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੱਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਐਪਲ ਸੀਰੀ ਜਾਂ ਗੂਗਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ AI ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਸਮਝਦਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
AI ਕਿਵੇਂ ਬਣਦਾ ਹੈ?
AI ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ:
-
ਡਾਟਾ (ਜਾਣਕਾਰੀ): AI ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਡਾਟਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਟੈਕਸਟ, ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ। ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ AI ਨੂੰ ਡਾਟਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
-
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ (ਨਿਯਮ): AI ਨੂੰ ਅਲਗੋਰਿਦਮ ਨਾਮਕ ਨਿਯਮ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਵਰਤਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਸੋਈ ਦੀ ਰੈਸਿਪੀ ਵਾਂਗ ਸਮਝੋ।
-
ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਤਾਕਤ: AI ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ “ਮਸ਼ੀਨ ਲਰਨਿੰਗ” ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ AI ਡਾਟਾ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦਾ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਕੀ ਹਨ?
ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ (Large Language Models) AI ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਰੂਪ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਲੇਖ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਾਡਲ ਹਨ:
-
ChatGPT: OpenAI ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਸਵਾਲ-ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ।
-
Grok: xAI ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਸੱਚਾਈ-ਅਧਾਰਿਤ ਜਵਾਬ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਵਾਲਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
Claude: Anthropic ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਜਵਾਬਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
-
Perplexity: Perplexity AI ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਖੋਜ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ।
ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ?
ਇਹ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ “ਡੀਪ ਲਰਨਿੰਗ” ਨਾਮਕ ਤਕਨੀਕ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਕਦਮ ਇਹ ਹਨ:
-
ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਟੈਕਸਟ ਡਾਟਾ: ਇਹਨਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਲੱਖਾਂ-ਕਰੋੜਾਂ ਪੰਨਿਆਂ ਦਾ ਟੈਕਸਟ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਕਸਟ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ, ਲੇਖਾਂ, ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
ਨਿਊਰਲ ਨੈੱਟਵਰਕ: ਇਹ ਮਾਡਲ ਨਿਊਰਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ। ਇਹ ਟੈਕਸਟ ਵਿੱਚ ਪੈਟਰਨ ਲੱਭਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕ ਕਿਵੇਂ ਜੁੜਦੇ ਹਨ।
-
ਸਿਖਲਾਈ (ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ): ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝਣੇ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਖਲਾਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਪਰਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
-
ਫਾਈਨ-ਟਿਊਨਿੰਗ: ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮੀਖਿਅਕ ਸੁਧਾਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਹੀ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕੇ।
ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿੱਥੋਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ?
ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਆਪਣੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਡਾਟਾ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਡਾਟਾ ਇਹਨਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ:
-
ਇੰਟਰਨੈੱਟ: ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ, ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਬਲੌਗ, ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟਾਂ।
-
ਕਿਤਾਬਾਂ: ਡਿਜੀਟਲ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
-
ਖੋਜ ਪੱਤਰ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਲੇਖ।
-
ਓਪਨ-ਸੋਰਸ ਡਾਟਾਸੈੱਟ: ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਟੈਕਸਟ ਸੰਗ੍ਰਹਿ।
ਕੁਝ ਮਾਡਲ, ਜਿਵੇਂ Perplexity ਅਤੇ Grok (ਖਾਸ ਮੋਡ ਵਿੱਚ), ਤਾਜ਼ਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ‘ਤੇ ਖੋਜ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ।
ਇਹ ਮਾਡਲ ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਕੀ ਇਹ ਮੁਫਤ ਹਨ?
ਇਹਨਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:
ChatGPT:
-
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ: https://chat.openai.com, OpenAI ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ, ਜਾਂ ChatGPT ਦੀ iOS ਅਤੇ Android ਐਪ ‘ਤੇ।
-
ਕੀ ਇਹ ਮੁਫਤ ਹੈ: ChatGPT ਮੁਫਤ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੀਮਾ (ਕੋਟਾ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਫੀਚਰਾਂ ਲਈ ChatGPT Plus ਨਾਮਕ ਪੇਡ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੀਮਤ ਲਈ https://openai.com ਵੇਖੋ।
Grok:
-
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ: https://grok.com, x.com, Grok ਦੀ iOS ਅਤੇ Android ਐਪ, ਜਾਂ X ਦੀ iOS ਅਤੇ Android ਐਪ ‘ਤੇ।
-
ਕੀ ਇਹ ਮੁਫਤ ਹੈ: Grok ਮੁਫਤ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੀਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਲਈ SuperGrok ਨਾਮਕ ਪੇਡ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਜਾਂ x.com ਦੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕੀਮਤ ਲਈ https://x.ai/grok ਜਾਂ https://help.x.com/en/using-x/x-premium ਵੇਖੋ।
Claude:
-
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ: https://www.anthropic.com ਜਾਂ Claude ਦੀ iOS ਅਤੇ Android ਐਪ ‘ਤੇ।
-
ਕੀ ਇਹ ਮੁਫਤ ਹੈ: Claude ਮੁਫਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੀਮਤ ਕੋਟੇ ਨਾਲ। ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਫੀਚਰਾਂ ਲਈ Claude Pro ਨਾਮਕ ਪੇਡ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੀਮਤ ਲਈ https://www.anthropic.com ਵੇਖੋ।
Perplexity:
-
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ: https://www.perplexity.ai ਜਾਂ Perplexity ਦੀ iOS ਅਤੇ Android ਐਪ ‘ਤੇ।
-
ਕੀ ਇਹ ਮੁਫਤ ਹੈ: Perplexity ਮੁਫਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੀਮਤ ਖੋਜ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ। ਵਧੇਰੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਫੀਚਰਾਂ ਲਈ Perplexity Pro ਨਾਮਕ ਪੇਡ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕੀਮਤ ਲਈ https://www.perplexity.ai ਵੇਖੋ।
AI ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ
-
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ: ChatGPT, Grok, Claude, ਅਤੇ Perplexity ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
-
ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਾਪਿੰਗ: AI ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ‘ਤੇ।
-
ਸਿੱਖਿਆ: ਇਹ ਮਾਡਲ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਜਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
-
ਮੈਡੀਕਲ: AI ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੀ AI ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ?
AI ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੰਪਨੀਆਂ (OpenAI, xAI, Anthropic, Perplexity AI) ਸੁਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ
AI ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਜਿਵੇਂ ChatGPT, Grok, Claude, ਅਤੇ Perplexity ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੱਡੇ ਡਾਟਾ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ, ਅਤੇ ਡੀਪ ਲਰਨਿੰਗ ਨਾਲ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਕਿਤਾਬਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਾਡਲ ਮੁਫਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਫੀਚਰਾਂ ਲਈ ਪੇਡ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਮਾਡਲ ਹੋਰ ਸਮਾਰਟ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਣਗੇ।
